Tym wpisem na naszym blogu powracamy do tematu, który został już przez nas omówiony na początku pierwszej fali epidemii COVID-19. Od tego czasu zasady odbywania kwarantanny uległy zmianie. Nasi klienci, zwłaszcza z powiatów objętych czerwoną strefą (Poznań, Gostyń) często zwracają się do nas z prośbą o wyjaśnienie tego tematu.

Aktualnie przedmiotowa kwestia uregulowana jest w:

1. ustawie z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (dalej także jako ustawa),
2. rozporządzeniu z dnia 6 kwietnia 2020 roku w sprawie chorób zakaźnych powodujących powstanie obowiązku hospitalizacji, izolacji lub izolacji w warunkach domowych oraz obowiązku kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego (dalej także jako rozporządzenie),
3. rozporządzeniu z dnia 9 października 2020 roku w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.

Przepisy przewidują m.in. następujące formy zapobiegania się szerzeniu chorób zakaźnych:

1. nadzór epidemiologiczny,
2. kwarantanna,
3. izolacja.

Czym jest nadzór epidemiologiczny?

Zgodnie z art. 2 pkt. 14 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi nadzorem epidemiologicznym jest obserwacja osoby zakażonej lub podejrzanej o zakażenie, bez ograniczenia jej swobody przemieszczania się, wykonywanie badań sanitarno-epidemiologicznych u tej osoby w celu wykrycia biologicznych czynników chorobotwórczych lub potwierdzenia rozpoznania choroby zakaźnej oraz zebranie, analizę i interpretację informacji o okolicznościach i skutkach zakażenia (nadzór indywidualny), jak i stałe, systematyczne gromadzenie, analizę oraz interpretację informacji o zachorowaniach lub innych procesach zachodzących w sferze zdrowia publicznego, wykorzystywane w celu zapobiegania i zwalczania zakażeń lub chorób zakaźnych (nadzór ogólny). Jest to najmniej dotkliwy dla osoby znajdującej się kręgu zainteresowania służb sanitarnych środek walki z szerzeniem się epidemii.

Czym jest kwarantanna?

Zgodnie z art. 2 pkt. 12 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi kwarantanną jest odosobnienie osoby zdrowej, która była narażona na zakażenie, w celu zapobieżenia szerzeniu się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych.

Kto podlega kwarantannie?

Zgodnie z § 5 rozporządzenia obowiązek kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego u osób, o których mowa w art. 34 ust. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, powstaje w przypadku narażenia na choroby zakaźne lub pozostawania w styczności ze źródłem biologicznych czynników chorobotwórczych je wywołujących.

Art. 34 ustawy stanowi natomiast, że osoby, które były narażone na chorobę zakaźną lub pozostawały w styczności ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego, a nie wykazują objawów chorobowych, podlegają obowiązkowej kwarantannie lub nadzorowi epidemiologicznemu, jeżeli tak postanowią organy inspekcji sanitarnej przez okres nie dłuższy niż 21 dni, licząc od dnia następującego po ostatnim dniu odpowiednio narażenia albo styczności.

Ile trwa kwarantanna?

Okres obowiązkowej kwarantanny z powodu narażenia na zakażenie SARS-CoV-2 u osób, u których nie wystąpiły objawy choroby COVID-19, albo styczności ze źródłem zakażenia, ulega zakończeniu po 10 dniach licząc od dnia następującego po ostatnim dniu odpowiednio narażenia albo styczności. Państwowy powiatowy inspektor sanitarny, w uzasadnionych przypadkach, decyduje o skróceniu albo zwolnieniu z obowiązku odbycia obowiązkowej kwarantanny. Okres kwarantanny może być powtarzany.

Czym jest kwarantanna rozszerzona (kwarantanna domowników)?

Zgodnie z § 5 rozporządzenia w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii osoba poddana obowiązkowej odbywa ją razem z osobami wspólnie zamieszkującymi lub gospodarującymi. Informuje ona Policję albo organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej o imieniu i nazwisku oraz numerze PESEL i numerze telefonu tych osób, jeżeli go posiadają. Informację tę przekazuje się za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, w tym przez telefon.

Kto należy do grupy osób wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących z osobą objętą kwarantanną?

Jak wskazał w orzeczeniu Naczelny Sąd Administracyjny w Krakowie (III SA/Kr 387/16) na okoliczność wspólnego gospodarowania składają się różne elementy, jak ponoszenie kosztów i opłat za mieszkanie, opieka udzielana w chorobie, wykonywanie zwykłych czynności związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego, dysponowanie wspólnym dochodem z przeznaczeniem na zaspokojenie potrzeb życiowych. Osoby wspólnie gospodarujące nie muszą wspólnie zamieszkiwać.

Osobami wspólnie zamieszkującymi są natomiast osoby, dzielą ze sobą lokal mieszkalny i koncentrują w nim swoje aktywności życiowe.

Czy wobec osób wspólnie zamieszkujących konieczne jest wydanie decyzji przez służby sanitarne?

Zgodnie z § 4.1  5 rozporządzenia w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii wobec osób objętych kwarantanną rozszerzoną (osoby wspólnie zamieszkując) nie wydaje się decyzji o skierowaniu na kwarantannę. Obowiązek odbycia kwarantanny przez osoby wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących wynika wprost z przepisów rozporządzenia.

Czym jest izolacja?

Zgodnie z art. 2 pkt. 11 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi izolacją jest odosobnienie osoby lub grupy osób chorych na chorobę zakaźną albo osoby lub grupy osób podejrzanych o chorobę zakaźną, w celu uniemożliwienia przeniesienia biologicznego czynnika chorobotwórczego na inne osoby.

Kto podlega obowiązkowej izolacji?

Zgodnie z § 2 rozporządzenia z dnia 6 kwietnia 2020 roku w sprawie chorób zakaźnych powodujących powstanie obowiązku hospitalizacji, izolacji lub izolacji w warunkach domowych oraz obowiązku kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego Obowiązkowej izolacji lub izolacji w warunkach domowych podlegają osoby, u których stwierdzono zakażenie wywołane wirusem SARS-CoV-2 lub zachorowanie na chorobę wywołaną wirusem SARS-CoV-2 (COVID-19) lub podejrzenie zakażenia lub zachorowania, wobec których lekarz lub felczer nie zastosował obowiązkowej hospitalizacji.

Nadto zgodnie z art. 34 ustawy w celu zapobiegania szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych, osoby chore na chorobę zakaźną albo osoby podejrzane o zachorowanie na chorobę zakaźną mogą podlegać obowiązkowej hospitalizacji, izolacji lub izolacji w warunkach domowych.

W jakiej formie inspekcja sanitarna wydaje decyzje dotyczące kwarantanny, izolacji, nadzoru epidemiologicznego?

Zgodnie z art. 33 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi Państwowy powiatowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny inspektor sanitarny może, w drodze decyzji, nałożyć na osobę zakażoną lub chorą na chorobę zakaźną albo osobę podejrzaną o zakażenie lub chorobę zakaźną, lub osobę, która miała styczność ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego, obowiązki określone w art. 5 ust. 1.

Decyzje, o których mowa wyżej wydawane w przypadku podejrzenia zakażenia lub choroby szczególnie niebezpiecznej i wysoce zakaźnej, stanowiącej bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia innych osób:

1)           mogą być przekazywane w każdy możliwy sposób zapewniający dotarcie decyzji do adresata, w tym ustnie;

2)           nie wymagają uzasadnienia;

3)           przekazane w sposób inny niż na piśmie, są następnie doręczane na piśmie po ustaniu przyczyn uniemożliwiających doręczenie w ten sposób.

Zgodnie z art. 5 o którym mowa powyżej osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do poddawania się:

1. nadzorowi epidemiologicznemu,
2. kwarantannie,
3. leczeniu,
4. izolacji,
5. izolacji w warunkach domowych,
6. stosowania się do nakazów i zakazów organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej służących zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych;

Nadto w art. 5 został ustanowiony obowiązek udzielania organom Państwowej Inspekcji Sanitarnej – danych i informacji niezbędnych do prowadzenia nadzoru epidemiologicznego nad niepożądanymi odczynami poszczepiennymi niezbędnych do sprawowania nadzoru nad realizacją obowiązków.

W przypadku osoby nieposiadającej pełnej zdolności do czynności prawnych odpowiedzialność za wypełnienie obowiązków wskazanych w art. 5 ponosi osoba, która sprawuje prawną pieczę nad osobą małoletnią.

Ustawodawca w art. 34 ustawy wprowadzi bezwzględny zakaz opuszczania miejsca izolacji lub kwarantanny, chyba że konieczność jego opuszczenia wynika z potrzeby hospitalizacji albo organ inspekcji sanitarnej postanowił inaczej.