Ustawą z dnia 31 marca 2020 roku o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (…) wprowadzone zostały szczególne regulacje dotyczące wsparcia dla przedsiębiorców.

Ustawodawca w art. 15g ustawy z dnia 2 marca 2020 roku przewidział jako formę wsparcia:

Wprowadzenie szczególnego rodzaju przestoju (innego aniżeli opisanego w ustawie Kodeks Pracy) tj. przestoju ekonomicznego wywołanego COVID-19

Obniżenie wymiaru czasu pracy pracownika

Dofinansowanie do wynagrodzenia przysługującego pracownikowi tj. tzw. postojowego albo wynikającego z obniżonego wymiaru czasu pracy

Pokrycie składek na ubezpieczenie społeczne

Uzyskanie wsparcia wymaga przede wszystkim spełnienia opisanych niżej warunków jak i dokonanie przez przedsiębiorcę określonych czynności.  

OBNIŻENIE WYMIARU CZASU PRACY

Przedsiębiorca może w ramach uprawnień wynikających z art. 15g ustawy z dnia 2 marca o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (…) obniżyć wymiar czasu pracy pracowników o 20% jednakże nie więcej niż do 0,5 etatu. W takim przypadku wynagrodzenie należne pracownikowi nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę, przy uwzględnieniu wymiaru czasu pracy pracownika.

„Przedsiębiorca, o którym mowa w ust. 1, może obniżyć wymiar czasu pracy o 20%, nie więcej niż do 0,5 etatu, z zastrzeżeniem, że wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę ustalane na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.”

DOFINANSOWANIE WYNAGRODZENIA PRZY OBNIŻONYM WYMIARZE CZASU

Wynagrodzenie przysługujące pracownikowi na skutek wprowadzonego obniżonego wymiaru czasu pracy jest dofinansowane do wysokości połowy jego wysokości z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Wysokość dofinansowania nie może przekroczyć 40% średniego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez prezesa GUS. Wynagrodzenie nie przysługuje do pracowników, którzy w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku uzyskali wynagrodzenie wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, obowiązującego na dzień złożenia wniosku.   

„Wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 8, jest dofinansowywane ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych do wysokości połowy wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 8, jednak nie więcej niż 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1. Dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzeń pracowników, których wynagrodzenie uzyskane w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek, o którym mowa w ust. 1, było wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku”

WPROWADZENIE PRZESTOJU EKONOMICZNEGO

Przedsiębiorca może wprowadzić przestój ekonomiczny. W takim przypadku pracownik nie świadczy pracy, pozostaje jednak w gotowości do jej podjęcia. Pracownikowi za czas przestoju ekonomicznego przysługuje wynagrodzenie tzw. postojowe obniżone nie więcej niż o 50%. W takim przypadku wynagrodzenie należne pracownikowi nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę, przy uwzględnieniu wymiaru czasu pracy pracownika.

DOFINANSOWANIE WYNAGRODZENIA ZA CZAS PRZESTOJU

Wynagrodzenie wypłacane pracownikowi w okresie przestoju ekonomicznego jest dofinansowywane w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wynagrodzenie nie przysługuje do pracowników, którzy w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku uzyskali wynagrodzenie wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, obowiązującego na dzień złożenia wniosku.   

„Wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 6, jest dofinansowywane ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy. Dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzeń pracowników, których wynagrodzenie uzyskane w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek, o którym mowa w ust. 1, było wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku.”

ŚRODKI NA OPŁACENIE SKŁADEK PRZEZ PRZEDSIĘBIORCĘ NA UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE PRACOWNIKÓW

W przypadku przyznania przedsiębiorcy wsparcia na ochronę miejsce pracy tak więc skorzystania z dofinansowania do wynagrodzenia pracowników, przysługują także środki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na pokrycie składek na ubezpieczenie społeczne od pracowników objętych wsparciem.

„Przedsiębiorcy, o którym mowa w ust. 1, przysługują środki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne pracowników należnych od pracodawcy na podstawie ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266 i 321) od przyznanych świadczeń, o których mowa w ust. 1”

Za jaki okres przysługują przedsiębiorcy świadczenia lub środki?

Świadczenia lub środki przysługują za okres przestoju lub obniżonego wymiaru czasu pracy zgodnie z art. 2 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy. Jako przestój ekonomiczny uznajemy okres gdy pracownik nie wykonuje pracy z przyczyn od niego niezależnych, ale pozostaje w gotowości do jej świadczenia. Natomiast przesłanka obniżonego wymiaru czasu pracy znajdzie zastosowanie gdy przedsiębiorca obniżył wymiar czasu pracy z przyczyn niedotyczących pracownika, lecz nie więcej niż do połowy wymiaru czasu pracy. Podkreślenia jednak wymaga świadczenia przysługują prze okres 3 miesięcy od daty złożenia wniosku.

Na kogo można otrzymać świadczenia lub środki?

Na pracowników tj. osoby fizyczne pozostające z przedsiębiorcą w stosunku pracy zgodnie z przepisami ustawy Kodeks Pracy jak i osoby świadczące na rzecz przedsiębiorcy pracę na podstawie umowy na pracę nakładczą, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami ustawy Kodeks Cywilny stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące umowy zlecenia.

Na kogo nie można otrzymać świadczenia?

Świadczeniem na dopłatę do wynagrodzenia nie zostają objęci pracownicy, którzy w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku uzyskali wynagrodzenie wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, obowiązującego na dzień złożenia wniosku.   

Kto jest uprawniony do skorzystania z pomocy przewidzianej w art. 15g?

Przedsiębiorca w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców u którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie COVID-19.

Czy skorzystanie z wsparcia uniemożliwia rozwiązanie z pracownikiem stosunku prac?

Zgodnie z art. 13 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy przedsiębiorca, który otrzymał na podstawie umowy środki na wypłatę świadczeń oraz środki na opłacanie składek nie może wypowiedzieć pracownikowi umowy z przyczyn niedotyczących pracownika w okresie pobierania świadczeń oraz w okresach przypadających bezpośrednio po okresie pobierania świadczeń jednak nie dłużej niż przez 3 miesiące. Przedsiębiorca może rozwiązać natomiast umowę jeżeli do powyższego dochodzi z przyczyn dotyczących pracownika.

Czym w rozumieniu art. 15g jest spadek obrotów gospodarczych w następstwie COVID-19?

Spadkiem obrotów gospodarczych jest spadek sprzedaży towarów lub usług w ujęciu ilościowym lub wartościowym.

Jak obliczyć spadek sprzedaży?

Przewidziano dwie metody ustalenia spadku sprzedaży. Co ważne należy prawidłowo ustalić:

– okres porównawczy,

– wysokość obrotu.

Ustawodawca nie wskazał definicji „obrotu” jak i nie dokonał odpowiedniego odniesienia.  

[WARIANT I] Spadek musi wynosić co najmniej 15% obrotów.

W pierwszej kolejności dokonujemy wyboru  dwóch kolejnych miesięcy kalendarzowych przypadających po dniu 1 stycznia 2020 roku do dnia złożeniu wniosku.

Jeżeli w celu porównania wybierzemy styczeń oraz luty 2020 roku to należy zwrócić uwagę, że koniecznym jest ustalenie następujących po sobie 60 dni kalendarzowych – nie uwzględniamy więc całego obrotów za cały styczeń 2020 roku oraz cały luty 2020 roku. Powyższe wynika z faktu, że ustawodawca wskazał, że w przypadku gdy okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego tj. w innym dniu niż pierwszy dzień miesiąca kalendarzowego należy uznawać za miesiąc kolejne 30 dni. Jednocześnie ustawodawca nakazał, że dwa kolejne miesiące mają przypadać po dniu 1 stycznia 2020 roku (co oznacza, że najwcześniejszy okres porównawczy rozpoczyna się od dnia 2 stycznia 2020 roku). Jeżeli pierwszym dniem naszego porównania ma być 2 stycznia 2020 roku to ostatnim dniem porównania będzie dzień 1 marca 2020 roku.

Jeżeli natomiast za okres porównawczy wybierzemy 1 lutego 2020 roku to okres porównawczy obejmuje cały miesiąc luty 2020 roku oraz marzec 2020 roku.

W wyżej wskazany sposób ustalmy okres. Znając już przedział czasowy na podstawie dokumentów księgowych ustalamy obrót osiągnięty w danym okresie.

Kolejno porównujemy tożsamy okres z roku 2019. Jeżeli spadek obrotu przekroczy 15% to kwalifikujemy się do uzyskania wsparcia.

 „nie mniej niż o 15%, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1, w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego, lub”

[WARIANT II] Spadek musi wynosić co najmniej 25% obrotów.

Następnie dokonujemy wyboru jednego miesiąca kalendarzowego przypadającego po dniu 1 stycznia 2020 roku (przy czym obowiązuje zasada opisana w WARIANCIE I jeżeli wskazujemy inną datę początkową niż pierwszy dzień miesiąca).

Jeżeli znamy już okres to ustalamy wielkość obrotu i porównujemy go do obrotu osiągniętego w miesiącu poprzednim lub odpowiednio w 30 dniach poprzedzających.

„2) nie mniej niż o 25% obliczony jako stosunek obrotów z dowolnie wskazanego miesiąca kalendarzowego, przypadającego po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1, w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego”

Kto nie może skorzystać z wsparcia?

Ustawodawca wskazał, że z formy pomocy opisanej w art. 15g ustawy z dnia 2 marca 2020 roku wyłączeni zostali przedsiębiorcy:

– którzy zalegają z uregulowaniem zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia zdrowotne, społeczne, Fundusz Gwarantowany Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Pracy do końca trzeciego kwartału 2019 roku,

– spełniają przesłanki do ogłoszenia upadłości (przesłanki do ogłoszenia upadłości zostały opisane w ustawie Prawo upadłościowe i generalnie może wskazać zgodnie z art. 10 ustawy Prawo upadłościowe, że jest to sytuacja gdy podmiot jest dłużnikiem oraz jest niewypłacalny); dłużnik jest niewypłacalny w szczególności (art. 11 ustawy Prawo upadłościowe zawiera szczegółowe wyliczenie) gdy utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie przekracza trzy miesiące;

– którzy uzyskali pomoc w odniesieniu do tych samych pracowników w zakresie takich samych tytułów wypłaty na rzecz ochrony miejsc pracy.

CO NALEŻY ZROBIĆ ABY UZYSKAĆ WSPRACIE?

Dokładna procedura została opisana w art. 15g ust. 11-20. Organem właściwym do przyjmowania wniosków oraz zawierania umów jest Dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy.

Złożenie wniosku poprzedzone powinno być przeprowadzeniem „badania” spełnienia kryteriów do otrzymania wsparcia. Jak naszym zdaniem przygotować się do złożenia wniosku:

– ustalić czy przedsiębiorca spełnia kryteria podmiotowe (takie jak nie zaleganie w opłacie podatków, składek, brak przesłanek do ogłoszenia upadłości)

– dokonać ustalenia obrotów w poszczególnych miesiącach 2020 roku (lub kolejnych 60 dniach) przy wariancie I, albo obrotów za jeden miesiąc 2020 roku (lub odpowiednio 30 dni) przy wariancie II,

– dokonać ustalenia obrotów w poszczególnych miesiącach 2019 roku (lub kolejnych 60 dniach), przy wariancie I, albo obrotów za jeden miesiąc 2019 roku (lub odpowiednio 30 dni) przy wariancie II,

– w zależności od wybranego wariantu dokonać wyboru tych dwóch miesięcy/jednego miesiąca (lub kolejnych 60 dni/30 dni) w których obrót w 2020 roku wykazuje najwyższy spadek obrotów oraz porównać otrzymane dane z analogicznym okresem 2019 roku,

– w przypadku stwierdzenia spadku obrotów o 15% lub 25% można przystąpić do kolejnego etapu tj. zawarcia porozumienia z pracownikami (z uwagi na wagę takiego porozumienia zalecamy indywidualną konsultację przy jego opracowywaniu),   zawarte porozumienie należy przekazać właściwemu Okręgowemu Inspektorowi Pracy w terminie 5 dni od daty jego zawarcia,

– następnie należy złożyć właściwemu Dyrektorowi Wojewódzkiego Urzędu Pracy wniosek o przyznanie wsparcia – wniosek musi spełniać kryteria opisane w art. 8 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy. Do wniosku należy załączyć także szereg oświadczeń, które przedsiębiorca składa pod groźbą odpowiedzialności karnej.

Należy pamiętać, że możliwość wprowadzenia przestoju ekonomicznego lub zmniejszenia wymiaru czasu pracy pracowników wymaga zachowania odpowiedniej procedury i zawarcia porozumienia przedsiębiorcy z pracownikami (wszystkimi lub częścią).

• Jeżeli w przedsiębiorstwie działa związek zawodowy porozumienie wypracowywane jest z prawidłowo reprezentowanym związkiem zawodowym.

• Jeżeli w przedsiębiorstwie nie działają związki zawodowe porozumienie jest wypracowywane i zawierane z przedstawicielami pracowników.

Zachowanie wyżej wskazanego trybu wyłącza konieczność wprowadzania indywidualnych zmian w umowach o pracę.

Treść porozumienia, tryb wyboru pracowników wymaga indywidualnej analizy. Szczegółowe informacje udzielone mogą być w  ramach konsultacji indywidualnej.

Opracował: radca prawny Piotr Szymański tel. 696 457 149 e-mail:  szymanski@stlegal.pl www.stlegal.pl